Rize ?dman Yurdu ve ?ark ?dman Oca??
Birinci Cihan Harbi`nde 9 Mart 1916 tarihinde Ruslar?n i?galine u?rayan, 2 Mart 1918 de ba??ms?zl???na kavu?an Rizeli gençler , henüz sava??n izlerini üzerinden dahi atmam??ken, Rize’nin dü?man i?galinden kurtulu?unun 1. y?ldönümünde Rize merkezinde, Rize’nin ilk spor kulübü Rize ?dman Yurdu kuruluyordu. Kulübün kurulu?unda o zamanlar görevi gere?i Rize’de bulunan Suphi Bey ve bir dönem Ankara Emniyet müdür muavini olarak da üst düzey bir güvenlik amiri olarak görev yürüten ?smail Kentay, bilhassa me?gul olmu?lard?. Di?er kurucular aras?nda Kalamozlu Ali Bey, Ali Kemal Kavrako?lu, Memi? Kanburo?lu, Hamdi Tuzcuo?lu, Sadettin Türüt, Sabri Kolçak, Acente ?brahim, Lazo?lu Ahmet Beylerin isimlerini özellikle belirtmemiz gerektir. Bu grubun özel giri?imleri ile o zamanlar Rize Belediyesi’nin bulundu?u binan?n yan?nda iki odadan olu?an bir lokal de ayarlanm??t?.

Rize ?dman Yurdu`nun logosu
Rize ?dman Yurdu ’nun etkinlik gösterdi?i spor bran?lar? futbol ve aletsiz jimlastikti. Bu arada müzik kolu da aç?lm??, böylece Rize ?ehir bandosunun da çekirdek kadrosu kendili?inden olu?turulmu?tu. Bir ideal k?v?lc?m?, bir müzik a?k? ile kurulan bandonun bütün aletlerini Lazistan Mebusu Süleyman Sudi Sofuo?lu ( Kartal ) Bey hediye etmi?ti.

Buhti’nin düzi hat?ralar?
Rize ?dman Yurdu , idmanlar?n? ve maçlar?n? Ruslar?n Rize’yi i?galinde denizi doldurarak elde ettikleri ve `Buhti’nin düzi` UFA:(Türkçe:Buhti`nin düzü; Buhti`deki düzlük alan,yayla manas?nda.) denen alanda yap?yorlard?. Eskiler bu ilk futbol sahas?na ‘K??la meydan?’ da diyordu. Günümüzde Tevfik Ileri Endüstri Meslek Lisesi’nin bulundu?u bu alan Rize futbolunda bir çok ilke imza atm??t?r.

?ehir dahilinde, çevre ilçe ve yerel yerle?im birimlerinde etkinlik gösteren Rize ?dman Yurdu’nun futbol tak?m?n? olu?turan gençlerin isimleri ?unlard?:Ömer Z?rh, Tahsin ?erifo?lu, R?fk? Tuzcuo?lu, Ali Özgen, Memi? Kanburo?lu, Hamdi Tuzcuo?lu, ?shak Turnao?lu, Lazo?lu Ahmet, Trabzonlu ?brahim, Bedri Tuzcu, Cemil Kolçak, Ahmet Denizalp, Abdülkadir, ?ahap Denizer, ?smail Oral, Mecit ?anda, Sadettin Türüt. Bu olu?um, iki y?l kadar büyük bir heyecanla faaliyetini yürüttükten sonra, yeni bir kulübün aç?lmas? dolay?s?yla bir müddet sars?nt? geçirmi?ti ve bu da ola?an say?lmas? yad?rganmayacak bir hadiseydi.

?ark ?dman Oca?? sahaya ç?k?yor
1339, yani 1923 y?l?n?n 25 haziran?nda temeli at?lan ?ark ?dman Oca??, Bar?? Oteli ismindeki binada faaliyete geçmi?ti. Cumhuriyet Türkiye’si ile ya??t, bu renkli ve köklü kulübün kurucular konseyinde ?u zat-? muhteremlerin imzas? okunuyordu; Ali Kemal Kavrako?lu, R?fk? Tuzcuo?lu, ?shak Turnao?lu, Hamdullah ?ado?lu, Hasan Biber, (Eski Rize Belediye Ba?kan?) Riyazi Diren, Kamil Karadeniz.

“?ehirde iki rakip kulübün faaliyette bulunmas?, o zamanki müteass?p haleti ruhiyeye ra?men, daima artan bir seyirci kitlesini kendisine çekiyordu” sözü, 80 y?l öncesinin Rizespor’unu, o günün kat?ks?z dili ile güzel bir ?ekilde ifade ediyordu.[1]

?lk yerel Rize derbileri
?ki kulübün aralar?nda s?kça yapt?klar? maçlar, tarihte bir yerlerde gizlenmi? bir yerel derbi edas?ndayd?. O günlerden bugünlere ula?abilmi? olanlar?n, haf?zalar?n? zorlamas? ile özel paragraf aç?labilecek en mühim maçlardan birinin, 7 Kas?m 1339 (1923) Cuma günü yap?lan kar??la?ma oldu?unu ö?renebiliyoruz. Bu unutulmaz maç? ?ark ?dman Oca?? , gayet iyi bir oyun sergileyerek 1-0 kazanm??t?. Tarihi kar??la?man?n hakemli?ini ise, o zaman Rize’de bulunan Askeri k?tadan 7. Alay subaylar?ndan Yüzba?? ?smet Bey yapm??t?.

Güçlü ve iddial? bir olu?um olarak ortaya ç?kan ?ark ?dman Oca?? , sportif etkinliklerini iki y?l kadar devam ettirmi?ti. Kulübün futbol tak?m?n? olu?turan gençlerin isimlerini telafüz etmek, Rize’nin derin futbol geçmi?ini de sayg?yla yadetmek olacakt?r: Ali Kemal Kavrako?lu, ?brahim Kurtulu?, ?brahim Ar?c?, Kaz?m Hasan Biber, Metin Emino?lu, R?fk? Tuzcuo?lu, Riyazi Diren, Faz?l, Hamdullah ?ado?lu, Adil, Kamil Karadeniz, ?shak Turnao?lu.

Rize futbolunun iki ç?nar?
Rize’de futbolun ba?lang?c?nda önemli rolleri olan ?ark ?dmanoca?? ve Rize ?dman Yurdu ’nun futbol rekabetini Rize kal?plar? içinde, birbirlerine meydan okuma ?eklinde b?rakmad?klar? da takdire ?ayand?r. Rize sporunun iki ç?nar?n?n, Trabzon ve Samsun’a seyahatler tertip ettikleri de tarihi bir vak?a’d?r. Üstelik, futboldan ba?ka jimnastik çal??malar?na da önem verildi?i, bu yönelime rehberlik eden Suphi Bey’in büyük bir emek harcad??? da hay?rla yadedilmektedir.

?ark ?dmanoca?? , her nedense heveskarlar?n?n ilgisi azal?nca iki y?l gibi k?sa bir süre içinde etkinliklerine son verecekti. ?dmanyurdu ise, çok çe?itli a?amalardan geçerek, Rize Fener Gençlik Kulübü ne bir vadi olu?turup, köklerini muhafaza ederek ba?ka bir isim alt?nda ink?lap edebilmi?ti.[1] Rize`de futbol sevilmi?ti ve yeni kulüpler kurulmaya ba?lam??t?...2 Yeni mahalle tak?m? ?slampa?aspor ve Hamzabey ?dman Oca?? kurulmu?tu...Bu Kulüpler ?u anda Rize Amatör Küme`de futbol oynuyorlar...Ve 1968 y?l?ndan beri gelen bir rekabetleri var... Hamzabey ?dman Oca?? ?u anda Hamzabeyspor ad?yla Rize Amatör Kümede oynuyor.

Rize’de spor hareketleri 1932 de de?il, 1919 da ba?lam??t?r
1973 y?l?nda Rize Beden Terbiyesi Bölge Müdürlü?ü’nce haz?rlanan “Rize Bölge Sporunda 50 Y?l” isimli kitab?n önsözünde yer alan bir paragrafta ?öyle deniyordu:”Bölgede spor hareketleri 1932 y?l?nda Halkevlerinin aç?lmas? ile ba?lar.” Bu eserden sonra yaz?lan kitaplar da Rize’de spor hareketlerinin ba?lang?ç tarihini 1932 olarak gösteriyordu. Bu hata daha sonra Rize spor tarihini irdeleyen yazarlar? da yan?lg?ya itiyor, ilde spor hareketlerinin ba?lang?c? 1932 olarak tarihe geçiyordu. Bir çok alanda öncü olan Rizeliler sporda bu kadar geri kalamazd?.

Rizespor Kuruluyor
Kulüp, Kurtulu? Sava?? ilk ad?m?n?n at?ld??? 19 May?s 1919 y?l?n?n 34. y?ldönümü olan, 19 May?s 1953 y?l?nda; Manifaturac? Yakup TEM?ZEL; Manifaturac? At?f TAV?LO?LU; Manifaturac? ?smet B?LSEL; Deftardar Ya?ar TÜMBEKÇ?O?LU"ve Manifaturac? Muharrem KÜRKÇÜ taraf?ndan 5 ki?ilik Kurucular Heyeti ile Rize’de, gençli?in beden ve kültürel yeteneklerini art?rmak ve bu sahada sunulacak ö?retilerle geli?melerine katk?da bulunmak amac?yla, “R?ZESPOR” ad?yla kurulmu?tur.

Kulübün renkleri olarak benimsenen “SARI”, o zamanlar Rize’de bolca yeti?en portakal ve limon narenciyesini, “YE??L” ise, halen Rize`nin sembolü olan çay? temsil ediyordu.

?lk ba?kanl??a, Kurucu Üyelerden Ya?ar DÖMLEKÇ?O?LU seçilmi?tir.
Rizespor’un, 1953’ten 1968’e kadar 15 y?ll?k amatör faaliyetinde, Ahmet DURMU?, Ali DURMU? (Milli Ali), Kenan T?RYAK?, Mustafa EROL, ?rfan AKASLAN, Mahmut Salih YAVUZ, Salih KAZANCI, Ahmet Kemal YAVUZ, Hamil KAZANCI, Mustafa VEZ?RO?LU, Y?lmaz ÖZKAN, Y?lmaz BALTA, Ahmet FENC?, Akif FENC?, Oktay ARAYICI (Tiyatro yazar?-Senarist), Abdullah KITIR, Mustafa KAZDAL, Abdullah ?EKER ve Ömer ÇAKIR gibi yerel futbolcular forma giymi?tir.

1968`den 1990`a kadar Rizespor olarak an?lan kulübün logosu
1968 Y?l?nda Tüzük Tadilat?yla Profesyonelli?e geçerek, Mavi – Ye?il renkler alt?nda Profesyonel Liglerdeki ilk mücadelesini Türkiye 3. Ligi’nden itibaren yapmaya ba?lam??, bu süre zarf?nda da bir daha Amatör Liglere dü?meden, 1978 - 1979 Futbol Sezonu’nda 2.Ligdeki ?ampiyonlu?uyla, Türkiye 1. Liginde ilk defa oynama hakk?n? kazanm??t?r.

Kurulu?unun ard?ndan Rizespor
1968 y?l?nda Güne?spor , Rizegücü ve Fenergençlik kulüplerinin birle?mesi ile kurulan Rizespor, kurulu?undan bu güne de?in Türkiye liglerinde oynad??? 1255 maç?n 544 ünün galibiyet, 297 sini beraberlik, 404 ünün yenilgiyle tamamlam??t?r. Altt??? 1613 gol kar??s?nda kalesinde 1352 gol görmü?tür. Bu güne de?in Çaykur Rizespor`un kazand??? puan 1659 dur.

2. Lig’e son anda Sivasspor’un al?nmas?yla mücadelesine 3. Lig’den ba?lad?. Elaz??spor deplasman?nda ç?kan olaylar nedeniyle hükmen 3-0 yenik say?ld?. Ayr?ca 2 puan? silindi. 2. Lig’e Rizespor yerine 3. s?radaki Tarsus ?dman Yurdu ç?kt?. 3-0’l?k hükmen yenilgi, Türk futbol tarihinde ilk kez Rizespor için uyguland?.

Türk Futbolu’nda bir ilk Rizespor’un iki puan? silindi
Elaz??spor maç?na sinirler gergin maça ç?k?l?yordu. Maçta kavga ç?k?yor, Rizespor hükmen yenik say?l?rken, Türkiye Ligleri’nde ilk kez iki puan? silinen tak?m oluyor. Üstelik o maçtan dolay?, Rizespor’un 9 futbolcusu boykot al?yordu.Rizespor 2.Lige yükselme hakk?n? elinden kaç?r?yordu. ?ki puan? masa ba??nda buharla?an Rize’nin yerine grubun üçüncüsü Tarsus ?dman Yurdu son anda 2. lige yükselen tak?m oldu. Üstelik, Elaz?? kar??la?mas?n?n 3-0 hükmen yenilgi ile tescili ve iki puan?n silinmesi, Türk Futbolu’nda ilk kez Rizespor için uygulan?yordu.

Rizespor Tarihindeki ?lkler
?lk transferler
Transferde toplam olarak 367 bin lira harc?yan Rizesporlular, Salim (Erzincan ?ekerspor), Rasim (Erzincan ?ekerspor), Ahmet (Giresunspor), Hakk? ( Rizegücü ), Ahmet (Petrolofisi), Mustafa (Erzincan ?ekerspor), Mustafa (Samsunspor), ?brahim (Trabzonspor), Salih (Kastamonuspor), Atilla (Giresunspor), Sabahattin (Erzincan ?ekerspor), Tuncay (Sar?yer), Yüksel (Sar?yer), ?enol (Be?ikta?), Cevat (Rize Çayspor), Kadir (Rize Çayspor), B.Cevat (Rize Çayspor), Enver (Rize Çayspor), Yücel ( Rizegücü ) ve Lokman’dan (Rize Çayspor) kurulu kadroya ayda yakla??k olarak 10 bin lira ayl?k ödeme plan? ile yola koyuldu. 

?lk Teknik Direktör
Tak?m?n antrenörlü?üne, ayr?ca futbolcu olarakta görev yapacak olan Be?ikta?’tan transfer edilen ?enol Birol getirildi.

?lk Yöneticiler
Bahattin Co?kun ’un ba?kanl?k etti?i Rizespor yönetim kurulunun di?er görevlerin, ?smail Ömero?lu, Metin Akmehmet, Mustafa Özkan, Muharrem Kürkçü, M.Ali Mabarasar, ?rfan Bilgin, Murat Kumbasar, Sabahattin Ula? ve Dündar Akdeniz payla?m??lard?r.

Rizespor haz?rl?k maçlar?ndan Artvin Karmas?n?, 9-0 Hopa-Kars karmas?n? da 6-0 yenmeyi ba?aran Rizesporlular bu maçlar?n birinden ald??? 331 lira has?lata kar??l?k 330 lira saha masraf? ödeyince oldukça zor durumda kald?lar. Yönetici Metin Akmehmet bir liral?k has?lat görünce “E?er ligde de ayn? has?lat? al?rsak, vay halimize”diyordu.

9 ?ubat 1991 y?l?nda yap?lan Ola?anüstü Genel Kurul’la, Karadeniz Bölgesinin en büyük kamu kurulu?u olan Çaykur’la birle?erek, “ÇAYKUR R?ZESPOR KULÜBÜ” ad?yla o tarihten itibaren de Profesyonel Liglerdeki mücadelesini sürdürmektedir.

Çaykur Rizespor A.?. Kuruldu
Çaykur Rizespor Kulübü, 2009 y?l?nda Halim Mete ba?kanl???nda kurulan Rizespor Futbol Yat?r?mlar? San. Ve Tic. A.?.`ye devredildi. K?sa ad? ile Çaykur Rizespor A.?. olarak kurulan ?irket 07.06.2010`da yap?lan kongre ile yönetim kurulu ba?kanl???na Metin Kalkavan`? getirdi. Ba?kan Kalkavan bu görevi halen sürdürmektedir.  

Süper Lig ve 1. Lig`deki Yak?n Tarih
Çaykur Rizespor Kulübü, 2001-2002 sezonunda Süper Lig`den küme dü?mü? ancak 2002-2003 2. Futbol Ligi A Kategorisi`nde sezonu 2. olarak tamamlayarak yeniden Süper Lig`e yükseldi. 

Çaykur Rizespor Kulübü,2003-2004 Süper Lig sezonundan itibaren kesintisiz yer ald??? Süper Lig`den 2007-08 Süper Lig sezonunda küme dü?mü?tü ve bir sonraki sezon 1. Lig`de mücadele etti. Kulüp 2008-2009 1. Lig`de sezon sonu Play-Off`a giremedi. 

O sezondan bu yana 1.Lig`de yer alan Çaykur Rizespor 2012-13 sezonuda  1. Lig`i 2. bitirerek 5 y?l aradan sonra 2013-14 Süper Lig`de yer almaya hak kazand?. Bu sezonda ligi 13. s?rada tamamlayan ye?il-mavililer ligde 10 galibiyet, 12 beraberlik alarak ligi 42 puanla bitirdi.

Fatih Sultan Kar`?n ar?ivinden al?nm??t?r...